یادداشت؛

کاپیتولاسیون نمادِ وابستگی به قدرت‌های بیگانه

کاپیتولاسیون نماد وابستگی به قدرت‌های بیگانه و نادیده‌گرفتن حقوق و کرامت مردم ایران بود.

به گزارش خبرنگار سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «اردبیل ما»، پیام پاشازاده فعال رسانه‌ای در یادداشتی نوشت: کاپیتولاسیون به معنای اعطای امتیازات ویژه به اتباع بیگانه در کشور میزبان است که به‌موجب آن این افراد از قوانین محلی معاف می‌شوند و تحت قوانین و محاکمات کشور خود مورد قضاوت قرار می‌گیرند و این موضوع در تاریخ معاصر ایران به‌ویژه در اوایل دهه ۱۳۴۰ خورشیدی با صدور لایحه‌ای از سوی دولت ایران به‌ویژه به ریاست علی امینی، موضوعی جنجالی و بحث‌برانگیز شد.
 
این لایحه که به طور عمده به نفع اتباع آمریکایی طراحی شده بود موجب بروز واکنش‌های شدید در میان مردم و نخبگان سیاسی و مذهبی ایران شد.

 در سال ۱۳۴۳ پس از تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی ایران امام خمینی (ره) به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های مذهبی و سیاسی کشور به‌شدت با این اقدام مخالفت کرد و این لایحه را نه‌تنها تهدیدی برای استقلال و عزت ملی ایران می‌دانستند؛ بلکه آن را نماد وابستگی به قدرت‌های بیگانه و نادیده‌گرفتن حقوق و کرامت مردم ایران تلقی کردند که در نتیجه امام خمینی (ره) با انتشار اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های عمومی مردم را به اعتراض علیه این لایحه دعوت کردند.

اعتراض امام خمینی (ره) علیه پذیرش کاپیتولاسیون در حقیقت نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران بود که ایشان در ۴ آبان ۱۳۴۳ در پیامی تاریخی به مردم ضمن بیان خطرات این لایحه اعلام کردند که پذیرش چنین قانونی به منزله تسلیم در برابر زورگویی‌های آمریکایی‌ها و به‌هم‌زدن استقلال و تمامیت ارضی کشور است و این پیام واکنشی قوی در میان اقشار مختلف جامعه از جمله روحانیان، دانشجویان و حتی برخی از روشنفکران و ملی‌گرایان برانگیخت و موجی از اعتراضات و تظاهرات در سراسر کشور شکل گرفت.
 
امام خمینی (ره) در سخنرانی‌های خود بارها تأکید کردند که این لایحه به معنای ازدست‌دادن حقوق اولیه مردم و تسلیم به قدرت‌های خارجی است.
 
ایشان بیان کردند: ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که دشمنان ما در کشور ما آزادی کامل داشته باشند و با هیچ مانعی مواجه نشوند.
 
این اظهارات باعث شد تا مردم نسبت به این موضوع حساس‌تر شوند و با برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌ها اعتراض خود را به گوش مقامات برسانند.
 
موج اعتراضات به‌سرعت گسترش یافت و در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۴۳ تظاهراتی بزرگ در مقابل مدرسه فیضیه قم برگزار شد که به دستگیری امام خمینی (ره) و برخی از هواداران ایشان منجر شد.
 
این اقدام دولت تنها بر شدت اعتراضات افزود و به‌نوعی این حرکت به جنبش اسلامی و انقلابی علیه رژیم شاه و دخالت‌های خارجی تبدیل شد و تأثیر این اعتراضات به حدی بود که به یکی از مباحث کلیدی در تاریخ معاصر ایران تبدیل شد.
 
امام خمینی (ره) با استفاده از قدرت کلام و نفوذ خود در میان مردم نه‌تنها موضوع کاپیتولاسیون را به چالش کشید؛ بلکه به‌تدریج زمینه‌ساز حرکت‌های انقلابی و رهایی‌بخش علیه رژیم شاه شد و ایشان بارها به‌ضرورت وحدت و همبستگی مردم در برابر این تهدیدات تأکید کرده و به آنان یادآوری می‌کردند که تنها با اتحاد و مبارزه می‌توانند در برابر ظلم و استبداد بایستند.
 
پس از این اعتراضات و با فشار عمومی و واکنش‌های شدید مردمی دولت شاه مجبور به عقب‌نشینی شد و در نهایت لایحه کاپیتولاسیون در سال ۱۳۴۳ به حالت تعلیق درآمد و این موضوع به‌وضوح نشان داد که مردم ایران تحت رهبری امام خمینی (ره) به آگاهی و بصیرت رسیده‌اند و آماده‌اند تا برای حقوق خود و استقلال کشورشان مبارزه کنند.

اعتراض امام خمینی (ره) علیه پذیرش کاپیتولاسیون نه‌تنها یک اقدام سیاسی و مذهبی بود؛ بلکه به حرکتی مردمی و ملی تبدیل شد که در نهایت به انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ منجر گردید.
 
این رویداد تاریخی به‌وضوح نشان‌دهنده اهمیت رهبری و آگاهی اجتماعی در برابر تهدیدات خارجی و داخلی است و تا به امروز در حافظه جمعی مردم ایران باقی‌مانده است.
 
یادآوری این اعتراضات و پیام‌های امام خمینی (ره) می‌تواند به نسل‌های جدید کمک کند تا اهمیت استقلال و آزادی را درک کنند و برای حفظ این ارزش‌ها تلاش کنند.

انتهای خبر/ پ